De Basilica Aemilia, waarvan de restanten nog steeds te zien zijn aan de noordzijde voor de Basilica Julia, werd in 179 v.Chr. door Marcus Aemilius Lepidus en Marcus Fulvius Nobliorus gebouwd. De basiliek werd vele malen hersteld door de Aemilii-familie en fungeerde als een soort herdenkingsmonument. Het is het enige overgebleven voorbeeld van een republikeinse basiliek, de andere basilieken (de Sempronia, de Porcia en de Opimia) werden afgebroken om plaats te maken voor latere gebouwen. Er waren drie ingangen op het zuiden vanaf het plein dat naar de basiliek leidt. Door latere omvorming heeft het bouwwerk nu drie zijbeuken en een schip; oorspronkelijk waren er twee zijbeuken. Het schip was verhoogd, had grote ramen om het interieur te verlichten en was versierd met reliëfs die de mythische oorsprong van de stad en de familie afbeeldden. In de tijd van Augustus werd tegenover de Basilica de Porticus van Gaius en Licius gebouwd. De dorische façade met arcaden werd gedeeltelijk vernietigd door een brand in de 5e eeuw n.Chr. en overleefde tot de aardbevin van 847. Wie het Forum overstak, merkte de Basilica Aemilia nauwelijks op, doordat hij verscholen zat achter een groot gebouw. Achter de façade bevonden zich de tabernae argentariae, een groep winkels die werden gebruikt door geldwisselaars en bankiers.